تغییر و اضافه نمودن شروط ضمن عقد ازدواج
ازدواج یکی از مهم‌ترین اتفاقات زندگی بشر است که متشکل از مراحل مختلفی می‌باشد. بعضی از این مراحل جنبه حقوقی داشته و بعضی دیگر خیر. در این صفحه علاوه بر ذکر شروط ۱۲ گانه ازدواج، به شروطی می‌پردازیم که تغییر یا افزودن آن به سند ازدواج میتواند از مشکلات حقوقی بسیاری جلوگیری نماید.
شروط ضمن عقد نکاح یا ازدواج چیست و چرا مهم است؟
به صورت کلی ازدواج یک عقد است و طبق ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی، طرفین عقد ازدواج می‌توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد، در ضمن عقد ازدواج قرار دهند. برای تغییر یا امضای هر شرط و همچنین افزودن شروط جدید، لازم است اطلاعات کافی از مفهوم آن را داشته باشیم؛ چراکه عدم آگاهی از این مفاهیم میتواند آثار حقوقی زیادی را در پی داشته باشد. علاوه بر شروط ازدواج، هدایایی که در زمان نامزدی بین طرفین رد و بدل می‌شود، حضور در دفتر ازدواج، امضای سند ازدواج و… نیز جنبه حقوقی داشته و توصیه می‌کنیم به منظور پیشگیری از مشکلات حقوقی، قبل از هر اقدامی از توصیه‌های مشاور حقوق خانواده بهره‌مند شوید.
شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج چیست
شروطی که عموماً در عقدنامه می‌آیند از قرار ذیل هستند:
۱- ضمن عقد ازدواج، زوج شرط نموده که هرگاه طلاق به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسرداری یا سوءاخلاق و رفتار او نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل نماید.
۲- ضمن عقد نکاح، زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه ذیل با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول کند (یعنی اگر زن مهریه خود را ببخشد زن وکالت خواهد داشت این بخشش را به جای شوهرش قبول کند). این موارد عبارتند از:
الف ـ استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت ۶ ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت ۶ ماه ایفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد.
ب ـ سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل نماید.
ج ـ ابتلای زوج به امراض صعب‌العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره‌انگیز باشد.
د ـ جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.
هـ ـ عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.
و ـ محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعا منتهی به ۵ سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد. در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد می‌شود که حکم قطعی محکومیت شوهر صادر شود و مرد در زندان باشد.
ز ـ ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار نماید.
ح ـ زوج، زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند و یا ۶ ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند.
ط ـ محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد. تشخیص این که مجازات مغایر با حیثیت خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.
ی ـ در صورتی که پس از گذشت ۵ سال، زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.
ک ـ در صورتی که زوج مفقودالاثر شود و ظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.
هـ ـ زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه بین همسران خود به عدالت رفتار ننماید.
تغییر شروط ضمن عقد؛ تنصیف اموال و دارایی زوج
همانطور که پیش‌تر گفته شد، شروط فوق قابل تغییر نیز می‌باشند. یکی از مواردی که به توصیه وکلای امور خانواده بهتر است تغییر یابد، شرط تنصیف اموال است. با وجود اینکه هدف این شرط، بهبود وضعیت مالی زوجه و رفع مشکلات معیشتی وی بعد از طلاق می‌باشد، در اکثر پرونده‌های طلاق این امکان محقق نمی‌شود؛ مهم‌ترین دلیل آن را نیز می‌توان ارائه دادخواست طلاق از طرف زن دانست؛ علاوه بر این دادگاه تنها میتواند کمتر از نصف اموال را به زوجه بدهد. بنابراین وکیل خانواده پیشنهاد می‌دهد که متن شرط تنصیف به صورت زیر تغییر نماید:
اضافه نمودن شروط ضمن عقد به سند ازدواج
با توجه به اینکه حدود اختیار زوج وسیع‌تر از زوجه می‌باشد، زوجه نیز میتواند ضمن عقد ازدواج شروط دلخواه خود را قرار دهد. بنابراین دو شرطی که به توصیه وکلای خانواده گروه حقوقی قرار بهتر است به سند ازدواج اضافه گردد از قرار ذیل می‌باشد:
- وکالت در طلاق
- وکالت در طلاق
بدین معنا که زوجه از زوج وکالت داشته باشد تا با بذل مهریه خود وکیل دادگستری بگیرد تا به کمک وکیل دادگستری با وکالت از زوج به صورت توافقی گواهی عدم سازش از دادگاه اخذ نمایند. مزیت وکالت در طلاق، عدم نیاز به اثبات عسر و حرج در دادگاه خواهد بود اما بخشش تمام مهریه نیز ایراد آن محسوب می‌شود. لازم است بدانید که وکالت در طلاق بدون بخشش مهریه امکان‌پذیر نیست؛ چراکه برخی از قضات بخشش کامل مهریه را لازم می‌دانند. البته به عقیده برخی دیگر، بخشش قسمت زیادی از مهریه کافیست.
- شرط حق حضانت
حضانت یعنی نگهداری طفل و با ولایت تفاوت دارد. ولی کسی است که اعمال حقوقی صغیر را چون بالغ، عاقل و رشید نیست، به نمایندگی از او انجام می‌دهد. اما در حضانت، مادر از صغیر نگهداری می‌کند. حضانت صغیر تا ۷ سالگی به عهده مادر است و از ۷ سالگی به بعد به عهده پدر می‌باشد. با توجه به این تعاریف، زوج و زوجه می‌توانند در صورت تمایل حق حضانت را مخالف با قانون تعیین کنند. البته بعضی از قضات شرط حق حضانت قبل از به دنیا آمدن طفل را باطل می‌دانند.
سلام. ممنون از مقاله خیلی خوب شما. یه سوال برام پیش اومده
آیا میشه شرط های ضمن عقد ازدواج رو بعدا خودمون روی یه کاغذ بنوییسیم و توافق کنیم که عوضشون می کنیم؟ یا حتما باید به دفتر اسناد رمسی مراجعه کرد؟
سلام؛ وقت شما به خیر
حتما باید به دفترخانه مراجعه کنید و شروط ضمن عقد ازدواج را به صورت رسمی ثبت نمایید.
با سلام
مزیت حق طلاق چیه؟ آیا زوج باز هم می تونه سنگ اندازی کنه و نذاره زوجه طلاق بگیره؟
سلام؛ وقت شما به خیر
اصطلاح “حق طلاق” از نظر حقوقی صحیح نیست و عبارت درست آن “وکالت در طلاق” می‌باشد. در صورتی که وکالت در طلاق، در اختیار زوجه باشد،
وی میتواند بدون دخالت زوج اقدام به طلاق کند. مگر در موارد محدودی که رویه دادگاه خلاف آن باشد.
حق کار و حق خروج از کشور هم به نظرم خیلی مهمه که آقا به خانم
بده.
سلام؛ وقت شما به خیر
دقیقا به نکته درستی اشاره کردین. حق اشتغال و حق خروج از کشور زوجه از نکات بسیار مهم در زمان امضای عقد ازدواج هستند.
سلام، چندسال بعد از ازدواج میشه با توافق طرفین، شرط تنصیفی که امضا شده رو، تغییر بدیم؟ باید کجا مراجعه کرد؟
سلام؛ وقت شما به خیر
بله. شروط ضمن عقد در هر زمانی با توافق طرفین، قابل اصلاح و ویرایش می‌باشند. برای این منظور کافیست به دفاتر اسناد رسمی مراجعه
کنید.